|
Lòch Söû Kieán Truùc TOØA THAÙNH TAÂY NINH Hieàn Taøi Nguyeãn vaên Hoàng
Toøa Thaùnh Taây Ninh, coøn ñöôïc goïi laø Ñeàn Thaùnh, laø Toå Ñình, laø Toøa Thaùnh Trung Öông cuûa Ñaïo Cao Ñaøi, hieän nay toïa laïc taïi xaõ Long Thaønh Baéc, huyeän Hoøa Thaùnh, tænh Taây Ninh, caùch Thò Xaõ Taây Ninh khoaûng 5 Km veà höôùng Ñoâng Nam, thuoäc Mieàn Nam nöôùc Vieät Nam. Ñaây laø moät ngoâi Ñeàn ñoà soä, nguy nga, ñaëc saéc, ñeå thôø phöôïng Ñaáng Chí Toân Ngoïc Hoaøng Thöôïng Ñeá, caùc vò Giaùo chuû Tam Giaùo vaø Nguõ Chi Ñaïi Ñaïo, cuøng caùc Ñaáng Thaàn, Thaùnh, Tieân, Phaät. Goïi Toøa Thaùnh Taây ninh laø Toå Ñình, vì ñaây laø nôi phaùt xuaát cuûa Ñaïo Cao Ñaøi, laø nôi ñaët caùc cô quan trung öông cuûa Hoäi Thaùnh Cao Ñaøi, töùc Hoäi Thaùnh Ñaïi Ñaïo Tam Kyø Phoå Ñoä, ñeå ñieàu haønh toaøn boä caùc hoaït ñoäng truyeàn giaùo vaø cöùu ñoä nhôn sanh. Toøa Thaùnh ñöôïc khôûi coâng xaây
döïng töø naêm 1931 (Taân Muøi), hoaøn thaønh vaøo naêm 1947 (Ñinh Hôïi), vaø
ñöôïc khaùnh thaønh vaøo dòp Ñaïi Leã Vía Ñöùc Chí Toân ngaøy muøng 9 thaùng
Gieâng naêm Aát Muøi (dl Toøa Thaùnh ñöôïc caát theo kieåu vôû cuûa Thieân ñình, quay maët veà höôùng Taây, coù kích thöôùc theo döï tính ban ñaàu cuûa Ñöùc Giaùo Toâng Lyù Thaùi Baïch laø: - Beà daøi: 135 meùt. - Beà ngang: 27 meùt. - Beà cao taïi Laàu chuoâng vaø Laàu troáng: 36 meùt. - Beà cao taïi Nghinh Phong Ñaøi: 25 meùt. - Beà cao taïi Baùt Quaùi Ñaøi: 30 meùt. Vieäc choïn ñaát Thaùnh ñòa laøm nôi xaây döïng Toøa Thaùnh vaø kieåu vôû xaây caát Toøa Thaùnh ñeàu do Ñöùc Chí Toân vaø Ñöùc Lyù Giaùo Toâng giaùng cô chæ daïy tæ mæ.
Tìm ñaát Thaùnh Ñòa.
Ñaïo Cao Ñaøi laøm Leã Khai Ñaïo
ngaøy 15-10 Bính Daàn. (dl Nguyeân ngoâi chuøa naày do Hoøa Thöôïng Nhö Nhaõn (cuõng goïi laø HoøaThöôïng Giaùc Haûi) goùp tieàn boån ñaïo mua ñaát vaø xaây döïng neân. Kòp khi Ñöùc Chí Toân giaùng cô môû ñaïo, Ñöùc Chí Toân duøng huyeàn dieäu cô buùt ñoä ñöôïc Hoøa Thöôïng Nhö Nhaõn theo Ñaïo Cao Ñaøi vaø trôû thaønh moät vò Chöùc saéc Ñaïi Thieân phong cuûa Ñaïo Cao Ñaøi, neân Hoøa Thöôïng Nhö Nhaõn hieán chuøa Töø Laâm Töï cho Hoäi Thaùnh Cao Ñaøi laøm Thaùnh Thaát toå chöùc Leã Khai Ñaïo. Nhöng sau ngaøy Leã Khai Ñaïo, Hoøa Thöôïng Nhö Nhaõn (cuõng goïi laø Hoøa Thöôïng Giaùc Haûi) moät phaàn bò maát ñöùc tin, moät phaàn bò nhaø caàm quyeàn Phaùp luùc baáy giôø xuùi giuïc vaø haêm doïa, neân Hoøa Thöôïng Nhö Nhaõn khoâng theo Ñaïo Cao Ñaøi nöõa vaø ñoøi chuøa laïi, khoâng hieán cho Hoäi Thaùnh. Hoäi Thaùnh Cao Ñaøi phaûi traû chuøa laïi cho Nhö Nhaõn vaø höùa trong 3 thaùng seõ tìm ñaát ñeå doïn ñi. “Keå töø Raèm thaùng 10 naêm Bính Daàn (1926) tôùi Raèm thaùng Gieâng Ñinh Maõo (1927) laø ñuùng kyø höùa traû chuøa Töø Laâm Töï (Goø Keùn) laø 3 thaùng, nhöng tôùi thaùng 2 naêm Ñinh Maõo, ñaõ quaù kyø haïn 1 thaùng maø Hoäi Thaùnh chöa traû chuøa laïi ñöôïc, vì chöa kieám ñöôïc ñaát ñeå mua, coøn Oâng Hoøa Thöôïng Giaùc Haûi thì cöù ñoøi chuøa laïi hoaøi.” (ÑS.I.51) Vì söï ñoøi chuøa aáy neân Ñöùc Lyù Giaùo
Toâng giaùng daïy taïi chuøa Goø Keùn ngaøy Thöôïng Trung Nhöït! Phaûi laøm theá naøo chöøa ñaát dö ra ít nöõa laø 50 maãu laø caû troïn baûn ñoà Baïch Ngoïc Kinh vaø cho ñuû Thaùnh ñòa aáy. Hieàn höõu ñi choïn ñaát veà cho Laõo hay, caàu khaån Chí Toân nghe!” (Trích ÑS.II.222) Hoâm sau, cuõng taïi chuøa Goø Keùn,
ngaøy “Caùc con nghe! Nôi naøo Thaày ngöï thì nôi aáy laø Thaùnh ñòa. Thaày ñaõ ban saéc cho Thaàn Hoaøng Long Thaønh thaêng leân chöùc Vaên Xöông vaøo traán nhaäm laøng Hieäp Ninh daïy doã daân voâ ñaïo, Thaày ban ñaëng quyeàn thöôûng phaït, ñaëng raên laøng aáy cho ñeán ngaøy chuùng noù bieát aên naên caûi hoùa. Vaäy thì Laøng Long Thaønh, caùc con khaù an loøng. Coøn Toøa Thaùnh thì muoán ñeå cho coù nhôn löïc hieäp cuøng Thieân yù, laø haïnh cuûa Thaày, caùc con neân xem göông maø baét chöôùc. Töø Thaày ñeán laäp Ñaïo cho ñeán giôø, Thaày chöa heà moät mình chuyeân quyeàn bao giôø. Caùc con löïa choïn nôi naøo maø Hoäi Thaùnh vöøa loøng thì laø ñeïp loøng Thaày. Caùc con phaûi chung hieäp nhau maø lo cho hoaøn toaøn Toøa Thaùnh, chi chi cuõng ôû taïi Taây Ninh naày maø thoâi. Caùc con ñaõ hieåu Thaùnh yù Thaày, phaûi caàn kieäm moãi söï chi veà phöông tieän maø thoâi. Thô! Thaày giao cho con goùp tö boån trong moät thaùng cho roài, daën caùc em con raèng: “Danh theå Ñaïo nôi Toøa Thaùnh, nghe aø!” Sau Thaùi Baïch seõ daïy con kieåu vôû. Caåm Giang thì caùc con phaûi chòu khoå veà phaàn aên uoáng, Beùn Keùo thì ñòa theá heïp hoøi, chôù chi caùc con khoân ngoan laáy côù raèng, vì ích lôïi löông sanh, vì ñaïo ñöùc maø kyù Chaùnh phuû cho caùc con meù röøng caám beân kia ñöôøng thì ñeïp laém. Caùc con lieäu thöû. Thô! Suoái Vaøng thì ñaëng, phöông chuyeân chôû khoâng thuaän tieän, song phong thoå toát ñeïp. Con cuõng yeâu caàu Hoäi Thaùnh xeùt neùt, nghe aø! Thaày ban ôn cho caùc con.” (ÑS.II.223) & [TNHT.I.98] Tieáp theo, cuõng taïi chuøa Goø
Keùn, ngaøy “Thöôïng Trung Nhöït! Thaùi Thô Thanh! Cöôøi! Nhò vò Hieàn höõu muoán cho Ñaïo phaûi mang tieáng raèng: Troán laùnh hay sao maø tính dôøi Toøa Thaùnh xa döõ vaäy höû? Tyû nhö Laõo muoán laäp Toøa Thaùnh gaàn beân thaønh binh, chö Hieàn höõu töôûng sao? Trung baïch: Coù hai laøng cuùng ñaát. - Mua thì ñaëng, khoù gì! Moät nôi chí Thaùnh tröôùc maét maø chö Hieàn höõu chaúng bieát xem, aáy cuõng coøn 2 phaàn phaøm. Thaùi Thô Thanh! Laõo caäy Hieàn höõu moät phen nöõa, mai naày ñi leân ñöôøng treân goïi laø daây theùp, nhaém ñòa theá daøi theo cho tôùi ngaõ Ao Hoà, coi Hieàn höõu thaáy ñaëng chaêng cho bieát. Laõo ñaõ noùi raèng: Moãi söï chi ñeàu baøy tröôùc maét nhôn sanh heát. Chö Hieàn höõu ñöøng sôï ai heát, heã sôï thì choái quyeàn thieâng lieâng cuûa Chí Toân thì coøn gì Ñaïo! nghe aø!” (ÑS.II.224) Baø Nöõ Ñaàu Sö Nguyeãn Höông Hieáu thuaät laïi buoåi Hoäi Thaùnh ñi tìm mua ñaát caát Toøa Thaùnh ngay ngaøy hoâm sau, theo lôøi daïy cuûa Ñöùc Lyù Giaùo Toâng nhö sau: “Qua ngaøy sau, quí oâng ñi tìm ñaát, Oâng Thaùi Thô Thanh cho möôïn moät chieác xe, Baø Nöõ Ñaàu Sö Laâm Höông Thanh cho möôïn moät chieác. Hoäi Thaùnh Hieäp Thieân, Cöûu Truøng ngoài treân 2 chieác xe hôi, thì coù: Ñöùc Hoä Phaùp, Ñöùc Cao Thöôïng Phaåm, Anh Caû Thöôïng Ñaàu Sö Thöôïng Trung Nhöït, Anh Thaùi Thô Thanh, Anh Thöôïng Töông Thanh, Anh Ngoïc Trang Thanh. Khi xe chaïy tôùi cöûa soá 2 hoài tröôùc coøn röøng raäm, caïnh goùc ngaõ ba coù caây vöøng, Ñöùc Cao Thöôïng Phaåm ngoù thaáy nôi caây vöøng coù taám baûng treo ñeà teân Cao vaên Ñieän, oâng naày laø baïn hoïc cuûa Ñöùc Cao Thöôïng Phaåm hoài thuôû nhoû. Trong luùc boái roái kieám ñaát khoâng ñöôïc, Thöôïng Phaåm baát ngôø thaáy teân baïn mình ñöùng teân treân mieáng ñaát naày, neân Ñöùc Cao Thöôïng Phaåm noùi vôùi Hoäi Thaùnh raèng: Ñeå toâi ñi tìm oâng Cao vaên Ñieän, nhôø baïn toâi ñieàm chæ giuøm chuû ñaát naày, vaø cuõng nhôø oâng Cao vaên Ñieän ñieàm chæ môùi bieát oâng chuû ñaát naày laø oâng Kieåm laâm ngöôøi Phaùp teân laø ASPAR. Khi kieám ñöôïc ñaát roài, toái laïi quí Oâng caàu Ñöùc Lyù veà daïy coi Hoäi Thaùnh ñi kieám ñaát nhö vaäy coù truùng khoâng. Ñöùc Lyù giaùng daïy nhö vaày: (Ñoù laø ñeâm 24-2-1927, aâl 23-1-Ñinh Maõo, taïi chuøa Goø Keùn) “THAÙI BAÏCH. Hyû chö Ñaïo höõu, chö Ñaïo muoäi. Laõo khen Thaùi Thô Thanh, phaûi ñoù ña khoâng, töôûng chö Hieàn höõu khoâng thaáy nöõa. Laõo caét nghóa vì sao cuoäc ñaát aáy laø Thaùnh ñòa? Saâu hôn 300 thöôùc, nhö con soâng, giöõa trung tim ñaát giaùp laïi truùng giöõa 6 nguoàn, laøm nhö 6 con roàng ñoanh nhau. Nguoàn nöôùc aáy truùng ngay ñænh nuùi, goïi laø LUÏC LONG PHOØ AÁN. Ngay mieáng ñaát ñoù daëng 3 ñaàu: Moät ñaàu ra gieáng maïch Ao hoà, hai ñaàu nöõa beân cuïm röøng beân kia. Ngöôøi Lang sa chæ ñoøi 20 ngaøn, noùi roài traû ñuùng coù 15 ngaên, Laõo daën thì thaønh traû 17 ngaøn, 18 ngaøn thì ñaëng vaäy. Coøn xin khai khaån mieáng ñaát röøng beân kia nöõa môùi troïn. Ñaát nay coøn reû, mieáng ñaát chung quanh Thaùnh ñòa ngaøy sau hoùa vaøng. Chö Hieàn höõu bieát lo laäp, ngaøy sau raát quí baùu. THAÊNG.” (ÑS.II.225). “Khi phaù ñaùm röøng naày thì ñaøn Thoå (ngöôøi Mieân) xuoáng caû ngaøn ngöôøi ñeå phaù röøng, laøm cho oâng Chaùnh Tham Bieän (Tænh Tröôûng Taây Ninh) ngöôøi Phaùp nghi ngôø, môøi Ñöùc Thöôïng Phaåm ra Toøa Boá. Oâng hoûi Ñöùc Thöôïng Phaåm: Chôù laøm caùi gì maø ñoâng ñaûo nhö vaäy? Ñöùc Thöôïng Phaåm traû lôøi raèng: Toâi mua mieáng ñaát ñoù ñaëng troàng cao su. Oâng Tham Bieän hoûi: Troàng maáy maãu? Ñöùc Thöôïng Phaåm traû lôøi: Toâi troàng heát sôû ñaát toâi mua, phaù tôùi ñaâu toâi troàng tôùi ñoù. Neân ngaøy nay, trong Noäi OÂ coù caây cao su laø do ñoù.” (trích ÑS.I.52)
Ñònh vò trí vaø kích thöôùc Toøa Thaùnh.
Ngaøy 28-2-1927 (aâl 27-1-Ñinh Maõo), Ñöùc Lyù Thaùi Baïch giaùng cô daïy veà vò trí xaây caát Toøa Thaùnh vaø kích thöôùc Toøa Thaùnh nhö sau: “THAÙI BAÏCH. Hyû chö Ñaïo höõu, chö Ñaïo muoäi. Bình thaân. Bính Thanh! Hình Phaät Thích Ca tröôùc Hieäp Thieân Ñaøi ñoù, phaûi laøm theá naøo cho ñöøng hö gaõy, vì Chí Toân ñaõ traán Thaàn chính nôi tay Ngöôøi nghe. Quaû Caøn Khoân cuõng vaäy, khi thaùo ra roài raùp laïi y nhö vaäy, khi thaùo ra phaûi caàu Laõo ñöa Thaàn moät ñoåi, roài môùi ñaët tay ngöôøi vaøo, nghe aø! Daën ñeán Thaùnh Thaát môùi, phaûi caàu Chí Toân traán Thaàn laïi nöõa. Thaùnh Thaát taïm phaûi caát ngay mieáng ñaát troáng, coøn Hieäp Thieân Ñaøi taïm phaûi caát tröôùc Thaùnh Thaát taïm. Ñaïo höõu laïi phaûi khai phaù ñaùm röøng tröôùc mieáng ñaát. Nhö vaäy, ngay trung tim röøng, caùch mieáng ñaát troáng chöøng 3 thöôùc röôõi, ñoùng moät caây noïc, do Hieäp Thieân Ñaøi nhö vaày: Ngoaøi Baøu Caø Na ño chöøng 30 thöôùc ñoùng moät caây noïc. Aáy laø khuoân vieân Toøa Thaùnh. Laõo laïi daën, töø caây noïc beân phía mieáng ñaát phaûi ño voâ Baøu Caø Na 27 thöôùc Lang sa, nghe aø! Tö vuoâng 27 thöôùc, moãi goùc cuûa Ñaøi Baùt Quaùi, nghóa laø hình nhaø troøn coù 8 noùc, cao töø ñaát leân theàm 9 thöôùc Lang sa, laøm 8 goùc roäng bao nhieâu tuøy yù, treân Ñieän Baùt Quaùi beà cao 9 meùt, hình noùc troøn moâ leân chæ 8 noùc cho phaân minh, treân ñaàu daøi phaûi ñeå caây ñeøn vaøng. Keá nöõa laø Chaùnh Ñieän, beà daøi 81 meùt, beà ngang 27 meùt. Laõo phaûi veõ môùi ñaëng. Keá nöõa Hieäp Thieân Ñaøi tö vuoâng 27, hai töøng, moãi töøng 9 meùt, hai beân Hieäp Thieân Ñaøi, beân maët coù Loâi Aâm Coå Ñaøi, beân taû coù Baïch Ngoïc Chung Ñaøi. Laõo phaûi veõ môùi ñaëng. Hoä Phaùp, Thöôïng Phaåm! Noäi tröa naày phaûi caém moät caây vieát vaøo ñaàu cô, laáy moät mieáng giaáy lôùn vaøo Ñieän phoø loan cho Laõo veõ. Bính Thanh phaûi coù maët, coøn kyø dö khoâng cho ai vaøo Ñieän heát, nghe aø! Phaûi mua khoaûnh ñaát Baøu caø Na laøm Ñoäng Ñình Hoà, nghe aø! THAÊNG. (ÑS.II.226) [HTÑ tö vuoâng 27: töùc laø HTÑ caát treân mieáng ñaát hình vuoâng, moãi caïnh 27 meùt]. Theo baøi Thaùnh giaùo cuûa Ñöùc Lyù Giaùo Toâng thì Toøa Thaùnh caát goàm 3 phaàn: - Baùt Quaùi Ñaøi, xaây treân khoaûnh ñaát hình vuoâng, moãi caïnh 27 meùt, neàn cao 9 meùt. - Cöûu Truøng Ñaøi, laø phaàn Chaùnh Ñieän, xaây noái theo, beà ngang 27 meùt, beà daøi 81 meùt. - Hieäp Thieân Ñaøi, xaây noái theo Cöûu Truøng Ñaøi, treân hình vuoâng, moãi caïnh 27 meùt. Toång coäng thì beà daøi cuûa Toøa Thaùnh laø: 27 + 81+ 27 = 135 meùt vaø beà ngang cuûa Toøa Thaùnh laø: 27 meùt. Nhöõng chi tieát khaùc thì Ñöùc Lyù veõ vaø daïy rieâng cho Ñöùc Phaïm Hoä Phaùp, Ñöùc Cao Thöôïng Phaåm vaø Ngaøi Phoái Sö Thaùi Bính Thanh. Chuùng ta nhaän thaáy caùc con soá veà kích thöôùc cuûa Toøa Thaùnh ñeàu laø nhöõng boäi soá cuûa moät soá caên baûn laø 9.
Lòch söû kieán truùc Toøa Thaùnh.
Nhö phaàn treân ñaõ trình baøy, Ñöùc Chí Toân vaø Ñöùc Lyù Giaùo Toâng ñaõ daïy taát caû chi tieát, kích thöôùc trong hoïa ñoà xaây caát Toøa Thaùnh töø thaùng Gieâng naêm Ñinh Maõo (1927), nhöng luùc ñoù Ñaïo coøn quaù ngheøo, soá tín ñoà chöa ñuû ñoâng, neân vieäc xaây caát Toøa Thaùnh baèng vaät lieäu kieân coá chöa theå thöïc hieän ngay ñöôïc. Hieän thôøi chæ coù theå caát Toøa Thaùnh taïm baèng maùi tranh vaùch vaùn, ñeå coù ngay nôi thôø cuùng Ñöùc Chí Toân, vaø gaáp ruùt dôøi Thaùnh Thaát töø chuøa Goø Keùn veà ñaây ñeå traû chuøa laïi cho Hoøa Thöôïng Nhö Nhaõn. Ngaøy 13-2-Ñinh Maõo (dl 16-3-1927), Hoäi Thaùnh quyeát ñònh traû chuøa Goø Keùn cho Hoøa Thöôïng Nhö Nhaõn, thænh coát töôïng Thaùi Töû Só Ñaït Ta côõi ngöïa Kieàn Traéc veà Thaùnh Thaát tam caát treân ñaát môùi, goïi laø Thaùnh ñòa. Caùc cô quan khaùc cuûa Ñaïo cuõng laàn löôït ñöôïc xaây döïng taïm vôùi maùi tranh vaùch ñaát, ñeå coù nôi laøm vieäc vaø nghæ ngôi cho chö Chöùc saéc. Coâng vieäc tieán haønh daàn daàn ñi vaøo oån ñònh ñeå lo xaây döïng Toøa Thaùnh baèng vaät lieäu naëng vôùi qui moâ lôùn lao maø Ñöùc Lyù Giaùo Toâng ñaõ ñònh. Nhöng roài sau ñoù, noäi boä cuûa Hoäi Thaùnh raïn nöùt, coù moät soá ít Chöùc saéc taùch rieâng ra laäp Chi phaùi, trôû laïi coâng kích Hoäi Thaùnh, toan phaù Ñaïo, neân vieäc xaây döïng Toøa Thaùnh khoâng theå khôûi coâng ñöôïc, maø phaûi gaùc laïi nhieàu naêm. 1/. Maõi ñeán thaùng 10 naêm Taân Muøi (1931), Ngaøi Thaùi Thô Thanh (luùc ñoù coøn ôû phaåm Thaùi Chaùnh Phoái Sö) môùi ñöùng ra khôûi coâng ñaøo moùng laøm neàn, ñaøo haàm Baùt Quaùi, coâng vieäc khoâng tieán trieån ñöôïc nhieàu, roài vì thieáu thoán tieàn baïc neân phaûi taïm ngöng. (Ñoù laø Kyø nhöùt). 2/. Naêm 1933 (Quí Daäu), Ñöùc Quyeàn Giaùo Toâng Thöôïng Trung Nhöït hieäp cuøng Baø Nöõ Ñaàu Sö Laâm Höông Thanh tieáp noái coâng trình, laøm theâm ñöôïc moät ít roài cuõng phaûi ngöng laïi, (Ñoù laø Kyø thöù nhì), keá Ñöùc Quyeàn Giaùo Toâng laâm bònh vaø ñaêng Tieân ngaøy 13-10-giaùp Tuaát (1934). 3/. Naêm 1935 (Aát Hôïi), Ngaøi Tieáp Theá HTÑ Leâ theá Vónh noâng trang, chaáp chöôûng vaän ñoäng tieàn baïc, nhôø Baùc Vaät Phan hieáu Kinh töø Saøi goøn leân laøm Coá vaán, khôûi laøm ñöôïc laàu Hieäp Thieân Ñaøi, ñuùc coät ñoå plafond ñaëng chuùt ít nöõa, roài cuõng phaûi ngöng coâng vieäc laïi. (Ñoù laø Kyø xaây döïng thöù ba). 4/. Sau khi Ñöùc Quyeàn Giaùo Toâng ñaêng Tieân, Ñöùc Hoä Phaùp Phaïm coâng Taéc ñöôïc giao naém quyeàn Hoäi Thaùnh, chöôûng quaûn Nhò Höõu hình Ñaøi: Hieäp Thieân vaø Cöûu Truøng, Ñöùc Hoä Phaùp môùi truø tính keá hoaïch tieáp tuïc xaây caát Toøa Thaùnh cho ñaït ñöôïc thaønh coâng. Ñöùc Ngaøi huy ñoäng ñöôïc 500 coâng quaû hieán thaân nôi Phaïm Moân laøm löïc löôïng coâng thôï noøng coát, khôûi coâng tieáp noái vieäc xaây caát Toøa Thaùnh vaøo ngaøy 1-11-Bính Tyù (dl 14-2-1936). Ñöùc Ngaøi buoäc caùc vò coâng quaû coâng thôï, Nam vaø Nöõ, phaûi laäp Hoàng theä, trong suoát thôøi gian xaây caát Toøa Thaùnh, khoâng ñöôïc cöôùi vôï hay laáy choàng, ñaëng ñuû tinh khieát maø taïo taùc Toøa Thaùnh. Ñöùc Ngaøi cuõng ban lònh cho caùc Chaâu ñaïo vaø Toäc ñaïo Haønh Chaùnh vaø Phöôùc Thieän, Nam phaùi vaø Nöõ phai, noå löïc lo tieàn baïc, vaät lieäu, löông thöïc, gôûi veà Toøa Thaùnh lieân tuïc ñeå coâng cuoäc taïo taùc Toøa Thaùnh khoâng bò giaùn ñoaïn. Nhôø kheùo toå chöùc nhö theá, neân coâng vieäc taïo taùc Toøa Thaùnh ñöôïc tieán haønh lieân tuïc trong suoát 4 naêm röôõi, thì Ñaïo Cao Ñaøi bò chaùnh quyeàn Phaùp khuûng boá, vaøo Toøa Thaùnh baét Ñöùc Phaïm Hoä Phaùp ngaøy 4-6-Taân Tî (dl 28-6-1941) vaø ñaøy ñi haûi ñaûo Madagascar ôû Phi Chaâu. Coâng vieäc taïo taùc Toøa Thaùnh ñaõ hoaøn thaønh ñöôïc phaàn caên baûn, chæ coøn phaàn ñaép veõ trang trí nöõa laø xong, nhöng taát caû ñeàu phaûi ngöng laïi, vì chaùnh quyeàn Phaùp ñaõ baét Ñöùc Phaïm Hoä Phaùp, nhaø binh Phaùp chieám ñoùng Toøa Thaùnh laøm nhaø xe, vaø choã ôû cho lính Phaùp, ñuoåi caùc coâng thôï vaø Chöùc saéc ra khoûi Toøa Thaùnh. Quaân ñoäi Phaùp coøn leùn choân döôùi neàn Hieäp Thieân Ñaøi Toøa Thaùnh moät traùi mìn raát lôùn, chöùa 1000 kg chaát noå, yù ñoà giöït cho noå saäp Toøa Thaùnh tröôùc khi chuùng ruùt ñi vaø ñaàu haøng quaân ñoäi Nhöït. Nhöng yù ñoà ñen toái cuûa chuùng khoâng thaønh coâng. Ngaøy 4-8-Bính Tuaát (dl 30-8-1946), Ñöùc Phaïm Hoä Phaùp ñöôïc Chaùnh quyeàn Phaùp ñöa trôû veà Toøa Thaùnh, sau hôn 5 naêm bò löu ñaøy nôi haûi ngoaïi. Ngay sau ñoù, Ñöùc Phaïm Hoä Phaùp lieàn huy ñoäng soá coâng thôï coâng quaû trôû laïi ñeå söûa chöõa nhöõng choã hö hoûng cuûa Toøa Thaùnh do lính Phaùp gaây ra, roài lo ñaép veõ, sôn pheát, trang trí gaáp ruùt hoaøn thaønh noäi trong naêm Bính Tuaát, töùc laø ñeán Teát Ñinh Hôïi phaûi xong. Ngaøy muøng 3-Gieâng-Ñinh Hôïi (dl Ngaøy muøng 6-Gieâng-Ñinh Hôïi (dl 27-1-1947), töùc laø 3 ngaøy sau khi laøm Leã Baøn giao Toøa Thaùnh, Ñöùc Phaïm Hoä Phaùp laøm Leã Traán Thaàn Toøa Thaùnh. Ngaøy muøng 8-Gieâng-Ñinh Hôïi (dl 29-1-1947), Ñöùc Phaïm Hoä Phaùp laøm Leã röôùc Quaû Caøn Khoân (ñaõ gôûi nôi Baùo Aân Töø khi taïo taùc Toøa Thaùnh) veà thôø nôi Toøa Thaùnh, ñeå khuya hoâm ñoù, giôø Tyù cuùng Ñaïi Leã Vía Ñöùc Chí Toân. Nhöng maõi ñeán 8 naêm sau, Ñöùc Phaïm Hoä Phaùp môùi toå chöùc Ñaïi leã Khaùnh Thaønh Toøa Thaùnh vaøo dòp Vía Ñöùc Chí Toân ngaøy muøng 9-Gieâng-Aát Muøi (dl 01-02-1955). Ñaây laø moät cuoäc leã vó ñaïi nhöùt cuûa Ñaïo Cao Ñaøi keå töø tröôùc tôùi nay. Ngöôøi Tín ñoà Cao Ñaøi raát haõnh dieän coù ñöôïc moät ngoâi Toøa Thaùnh ñoà soä, nguy nga, traùng leä, do Thieân yù hôïp cuøng nhôn löïc taïo neân, xöùng ñaùng laø Baïch Ngoïc Kinh taïi theá, tieâu bieåu cho moät neàn Ñaïi Ñaïo Tam Kyø Phoå Ñoä vôùi toân chæ: Qui nguyeân Tam giaùo vaø Phuïc nhöùt Nguõ Chi Trong cuoäc Leã Baøn giao Toøa Thaùnh cho Hoäi Thaùnh, Toång Giaùm Leâ vaên Baøng coù vieát moät baøi Dieãn vaên ghi laïi caùc giai ñoaïn taïo taùc Toøa Thaùnh moät caùch khaù chi tieát, xin cheùp laïi nguyeân vaên sau ñaây: (Taøi lieäu cuûa Ban Kieán Truùc, aán haønh naêm Taân Hôïi 1971). Ngaøy 3 thaùng Gieâng naêm Ñinh Hôïi (dl 24-1-1947) Ñuùng 8 giôø ban mai, khi Ñöùc Hoä Phaùp ñeán Böûu ñieän, coù caû Chöùc saéc Thieân phong Nam Nöõ vaø moät soá Chöùc vieâïc, Ñaïo höõu, ñoä 300 vò teà töïu ñuû maët. Vò Toång Giaùm Leâ vaên Baøng xin pheùp Ñöùc Hoä Phaùp cho toaøn theå nhôn coâng Nam Nöõ laøm leã ra maét nhöõng vò tieàn vaõng.
Moâ taû Toøa Thaùnh.
Ñöùng tröôùc Toøa Thaùnh, choã khoaûng saân roäng coù coät phöôùn, nhìn thaúng vaøo Toøa Thaùnh, chuùng ta thaáy noåi baät 2 thaùp vuoâng lôùn, cao vuùt, song song nhau. Ñoù laø Baïch Ngoïc Chung Ñaøi vaø Loâi Aâm Coå Ñaøi, thöôøng goïi laø Laàu Chuoâng vaø Laàu Troáng. Moãi thaùp ñeàu coù 6 töøng khoâng ñeàu nhau, coù maùi ngaén bao quanh phaân chia caùc töøng. Töøng döôùi cuøng (töøng treät) cuûa 2 thaùp naày coù 2 khuoân boâng lôùn hình chöõ nhöït, ôû giöõa coù 2 chöõ Nho lôùn trong hình baàu duïc, beân Laàu Troáng laø chöõ CAO ( ) vaø beân Laàu Chuoâng laø chöõ ÑAØI ( ) Beân treân khuoân boâng naày laø 4 oâ hình troøn coù gaén 4 chöõ Nho: Beân Laàu Troáng 4 chöõ LOÂI AÂM COÅ ÑAØI ( ) vaø beân Laàu Chuoâng 4 chöõ BAÏCH NGOÏC CHUNG ÑAØI ( ). Töøng keá beân treân, ôû beân Laàu chuoâng coù ñaép töôïng Ñöùc Quyeàn Giaùo Toâng Leâ vaên Trung maëc Ñaïo phuïc ñöùng treân quaû ñòa caàu, tay maët caàm quyeån Thieân thô; vaø ôû beân Laàu Troáng thì coù ñaép töôïng Baø Nöõ Ñaàu Sö Laâm Höông Thanh, maëc Ñaïo phuïc ñöùng treân quaû ñòa caàu, tay maët caàm moät nhaùnh boâng, tay traùi xaùch gioû Hoa lam. (Xem Tieåu söû Ñöùc Quyeàn Giaùo Toâng Leâ vaên Trung vaø Tieåu söû cuûa Nöõ Ñaàu Sö Laâm Höông Thanh trong Phaàn thöù saùu). Töøng thöù ba keá beân treân, ngaén hôn 2 töøng döôùi, moãi beân coù gaén 2 boâng gioù ñeå thoâng hôi. Leân töøng thöù tö, beà cao daøi nhöùt, giöõa hình chöõ T raát lôùn maøu traéng coù ñaép hình moät boù hoa lôùn, maøu saéc saëc sôõ, nhö ñang rôi xuoáng bieån, döôùi aùnh bình minh, coøn 3 phía hoâng coøn laïi thì gaén nhöõng khung laù saùch sôn maøu xanh. (Xem Giaûi thích yù nghóa Boù hoa trong Phaàn thöù saùu). Beân trong töøng thöù tö naày, beân Laàu troáng coù ñaët 1 caùi troáng lôùn, goïi laø Loâi Aâm Coå, vaø beân Laàu chuoâng ñaët moät caùi chuoâng lôùn goïi laø Baïch Ngoïc Chung. Khi ñaùnh chuoâng hay ñaùnh troáng, aâm thanh vang reàn truyeàn ñi raát xa ñeå thöùc tænh nhöõng ngöôøi ñang coøn chìm ñaém trong giaác moäng traàn. Töøng thöù naêm vaø thöù saùu coù 4 caïnh daàn daàn nhoû laïi, vaø 4 beân ñeàu coù gaén caùc khuoân boâng thoâng gioù, trang trí vôùi nhieàu maøu saéc raát ñeïp. Nôi töøng thöù saùu laø töøng choùt, cao nhöùt, coù laøm lan can bao quanh, ñeå du khaùch coù theå leân ñöùng treân ñoù nhìn thaáy khung caûnh toaøn vuøng Thaùnh ñòa. Treân noùc Laàu chuoâng vaø Laàu troáng, moãi beân ñeàu coù ñaép hình 3 Böûu phaùp: Beân döôùi laø Gioû Hoa lam, beân treân laø caùi Baàu Hoà loâ vaø moät caây Gaäy. Hoà loâ vaø caây Gaäy laø böûu phaùp cuûa Ñaïi Tieân Lyù thieát Quaû, ñöùng ñaàu Baùt Tieân, maø trong thôøi ÑÑTKPÑ naày, Ngaøi vaâng lònh Ñöùc Chí Toân giaùng traàn laø Ñöùc Quyeàn Giaùo Toâng Leâ vaên Trung; coøn Gioû Hoa lam laø böûu phaùp cuûa vò Long Nöõ, ñeä töû cuûa Ñöùc Quan Aâm Boà Taùt, vaâng lònh Chí Toân giaùng traàn laø Baø Nöõ Ñaàu Sö Laâm Höông Thanh. Giöõa Laàu chuoâng vaø Laàu troáng laø moät kieán truùc 3 töøng (moät treät, 2 laàu) goïi chung laø Hieäp Thieân Ñaøi, maø phía tröôùc coù moät bao lôn hình baùn nguyeät raát lôùn, goïi laø Vinh Döï Coâng Lao Chi ñaøi, goïi taét laø Ñaøi Danh döï. Treân bao lôn coù döïng moät caây coät côø, hôi xieân ra ngoaøi ñeå treo laù côø Ñaïo vaøo nhöõng ngaøy leã trong Ñaïo. (Xem Giaûi thích yù nghóa laù côø Ñaïo trong Phaàn thöù saùu). Choáng dôõ bao lôn naày coù 4 caây coät, chia ra moãi beân 2 caây ñaët keá nhau: Moät caây coù ñaép hình con roàng ñoû quaán xung quanh coät, moät caây ñaép hình caùc hoa sen, laù sen vaø coïng sen quaán chung quanh coät, ñeå 2 caây coät roàng vaø sen ñoù gheùp laïi töôïng tröng 2 chöõ LONG HOA. (Long laø roàng, Hoa laø boâng) (Xem giaûi thích chi tieát chöõ Long Hoa nôi Phaàn thöù saùu). Treân vaønh bao lôn coù ñaép 8 khuoân hình ghi laïi 8 Ñieån tích töôïng tröng 8 ngaønh ngheà trong daân chuùng: Só, Noâng, Coâng, Thöông, Ngö, Tieàu, Canh, Muïc. (Xem 8 Ñieån tích naày nôi Phaàn thöù saùu). Hai beân cöûa chaùnh cuûa töøng treät HTÑ, saùt vaùch Laàu chuoâng vaø Laàu troáng, coù ñaép pho töôïng 2 vò Thieân Thaàn: Aùc vaø Thieän, thöôøng goïi laø Oâng Aùc vaø Oâng Thieän. (Xem söï tích Oâng Aùc vaø Thieän trong Phaàn thöù saùu). Toøa nhaø HTÑ 3 töøng aáy coù töøng treät ñöôïc goïi laø Tònh Taâm Ñieän, laàu keá beân treân Tònh Taâm Ñieän ñöôïc goïi laø Laàu Hieäp Thieân Ñaøi, vì coù laäp Baøn thôø 15 vò Chöùc saéc cao caáp nhöùt cuûa HTÑ, vaø töøng naày thoâng ra bao lôn hình baùn nguyeät nhö ñaõ noùi ôû treân. Phía tröôùc Laàu HTÑ, ôû 2 beân bìa coù boâng 2 chöõ Nho ñaïi töï laø NHÔN vaø NGHÓA. Phía döôùi 2 chöõ NHÔN NGHÓA naày laø ñoâi lieãn Hieäp Thieân Ñaøi, khôûi ñaàu baèng 2 chöõ HIEÄP vaø THIEÂN: Hieäp nhaäp Cao Ñaøi, baù taùnh thaäp phöông qui chaùnh quaû. Thieân khai Huyønh ñaïo, Nguõ chi Tam giaùo hoäi Long Hoa. Nghóa laø: - Hieäp vaøo Ñaïo Cao Ñaøi, nhôn sanh khaép nôi ñöôïc trôû veà ngoâi Chaùnh quaû, - Trôøi môû Ñaïo Cao Ñaøi, caùc Ñaáng trong Nguõ Chi Ñaïi Ñaïo vaø trong Tam giaùo tham döï Ñaïi Hoäi Long Hoa. Töøng laàu beân treân heát ñöôïc goïi laø Phi Töôûng Ñaøi, cuõng goïi laø Thoâng Thieân Ñaøi, xöa goïi laø Tieâu Dieâu Ñieän, nôi maët tieàn phía tröôùc coù ñaép hình Thieân Nhaõn raát lôùn, choã lan can tröôùc Thieân Nhaõn coù ñaép hình Coå phaùp Tam giaùo: bình Baùt vu (töôïng tröng Phaät giaùo), caây Phaát chuû (töôïng tröng Tieân giaùo), saùch Xuaân Thu (töôïng tröng Nho giaùo). Treân noùc cuûa Phi Töôûng Ñaøi coù ñaép töôïng cuûa Ñöùc Phaät Di-Laïc (Di-Laïc Vöông Phaät) ngöï treân toøa sen ñaët treân löng moät con coïp vaøng. (Xem söï tích Ñöùc Phaät Di-Laïc nôi phaàn thöù tö). Con coïp aáy töôïng tröng naêm Bính Daàn (1926) laø naêm Khai Ñaïo Cao Ñaøi. Böôùc qua beân caïnh, nhìn vaøo phía hoâng Toøa Thaùnh, chuùng ta thaáy beân treân coù 3 töøng maùi ñoû cong cong, ñuùc baèng beâ-toâng, nhöng trang trí nhö lôïp ngoùi moùc, beân treân noùc nhoâ leân 2 caùi thaùp cao: moät caùi coù hình vuoâng beân döôùi hình troøn beân treân goïi laø Nghinh Phong Ñaøi, vaø moät caùi hình taùm caïnh goïi laø Baùt Quaùi Ñaøi. Nghinh Phong Ñaøi naèm ôû chính giöõa Cöûu Truøng Ñaøi, vaø phaàn Cöûu Truøng Ñaøi goàm coù 9 loàng caên coù maùi ngoùi ñeàu sôn maøu ñoû, coøn phaàn Baùt Quaùi Ñaøi, maùi ngoùi ñeàu sôn maøu vaøng. Nhö vaäy, Toøa Thaùnh goàm coù 3 phaàn: - Phaàn tröôùc laø Hieäp Thieân Ñaøi (HTÑ), 2 beân coù 2 thaùp vuoâng raát cao laø Laàu chuoâng vaø Laàu troáng. - Phaàn giöõa laø Cöûu Truøng Ñaøi (CTÑ) coù thaùp troøn laø Nghinh Phong Ñaøi. - Phaàn cuoái laø Baùt Quaùi Ñaøi (BQÑ), coù thaùp cao hình 8 caïnh Baùt quaùi. (Xem giaûi thích yù nghóa nôi Phaàn thöù saùu) Noùc cuûa Nghinh Phong Ñaøi laø moät baùn caàu uùp xuoáng, treân ñoù coù veõ hoïa ñoà Nguõ Chaâu vaø Nguõ Ñaïi döông, ñeå töôïng tröng Ñòa caàu cuûa nhôn loaïi chuùng ta ñang soáng, vaø treân baùn caàu naày coù ñaép hình moät con Long maõ phuï Haø ñoà, ñang boû voù chaïy veà höôùng Taây, nhöng ngoaùi ñaàu laïi nhìn veà höôùng Ñoâng. Ngay phía döôùi Nghinh Phong Ñaøi laø hai cöûa hoâng ôû hai beân ñi vaøo Chaùnh ñieän Toøa Thaùnh. Coøn treân noùc cuûa Baùt Quaùi Ñaøi, ñaép moät toøa sen lôùn, treân ñoù coù 3 vò Coå Phaät la: Brahma Phaät, Civa Phaät, vaø Christna Phaät. Beân döôùi Baùt Quaùi Ñaøi, moãi beân coù xaây moät caàu thang ñi leân, hai beân moãi caàu thang ñeàu coù ñaép hình 2 con Kim Mao Haåu maøu vaøng, troâng raát oai veä. Nôi 2 cöûa hoâng Toøa Thaùnh beân döôùi Nghinh Phong Ñaøi, cuõng coù laøm 2 caàu thang ñi leân, vaø moãi caàu thang ñeàu coù ñaép hình 2 con Kim Mao haåu nhö nôi BQÑ. Hai beân hoâng Toøa Thaùnh laømoät daõy haønh lang roäng, ñi töø tröôùc boïc ra sau, thoâng hai beân. Haønh lang coù nhieàu böïc gioáng nhö beân trong Toøa Thaùnh, töø thaáp ôû phía tröôùc, daàn leân cao ôû phía sau. Choáng dôõ maùi hieân haønh lang laø moät haøng coät troøn bao quanh Toøa Thaùnh, ñeám ñöôïc taát caû laø 112 caây coät. Döôùi maùi hieân, treân ñöôøng vieàn giöõa caùc caây coät, coù trang trí hình daây nho, laù vaø traùi nho; beân treân coù moät khuoân troøn veõ hình 2 con haïc bay luùc maët Trôøi môùi moïc. (Xem giaûi thích chi tieát nôi Phaàn thöù saùu). Phía trong haønh lang laø vaùch Toøa Thaùnh, giöõa moãi caên coù moät khuoân boâng sen raát lôùn goàm nhöõng boâng sen, laù sen vaø coâïng sen, ñôõ moät khung coù hình Thieân Nhaõn ôû chính giöõa moät tam giaùc ñeàu, coù laøm nhöõng tia haøo quang phaùt ra. Chung quanh Toøa Thaùnh coù taát caû 23 khuoâng boâng sen coù hình Thieân Nhaõn, hieäp vôùi Thieân Nhaõn treân Phi Töôûng Ñaøi phía tröôùc Toøa Thaùnh, toång coäng laø 24 Thieân Nhaõn. Chuùng ta trôû laïi phía tröôùc ñeå chuaån bò ñi vaøo Toøa Thaùnh theo loái cöûa chaùnh, quan saùt beân trong Toøa Thaùnh. Chuùng ta böôùc leân böïc theàm 5 caáp baèng ñaù maøi maøu naâu. Naêm caáp theàm naày töôïng tröng 5 caáp tieán hoùa cuûa ngöôøi tu phaûi traûi qua khi ñaït ñeán Phaät vò. Ñoù laø: Nhôn ñaïo, Thaàn ñaïo, Thaùnh ñaïo, Tieân ñaïo vaø Phaät ñaïo. Leân ñeán mí theàm, chuùng ta gaëp ngay 4 caây coät lôùn, moãi beân 2 caây ñöùng keá nhau, moät caây coù hình roàng maøu ñoû quaán quanh, moät caây coù hình coâïng sen vaø boâng sen quaán quanh. Hai caây coät coù quaán roàng vaø boâng sen naày naày töôïng tröng 2 chöõ LONG HOA (Long laø roàng, Hoa laø boâng). (Xem giaûi thích veà Long Hoa trong Phaàn thöù saùu). Chuùng ta ñöùng ngöôùc nhìn leân phía treân, thaáy moät böùc hoa, treân ñoù veõ moät baøn tay töø trong maây ñöa ra caàm caây Caân ñaët treân quaû ñòa caàu cuûa nhôn loaïi. Ñoù laø baøn tay cuûa Ñaáng Thöôïng Ñeá caàm caây Caân Coâng Bình thieâng lieâng ñeå caân TOÄI vaø PHÖÔÙC cuûa moãi ngöôøi sau khi qui lieãu, ñeå coù söï thöôûng phaït coâng bình cho moãi linh hoàn. Hai beân cöûa chaùnh, chuùng ta laïi thaáy 2 pho töôïng lôùn: - Phía saùt vaùch Laàu chuoâng laø töôïng cuûa vò Thieän Thaàn, maø ngöôøi ñaïo quen goïi laø Oâng Thieän, coù göông maët hieàn töø, tay caàm caây sieâu caùn ñaøi, ñöùng treân toøa sen (Lieân ñaøi). - Phía saùt vaùch Laàu troáng laø pho töôïng cuûa vò Aùc Thaàn, maø ngöôøi ñaïo quen goïi laø Oâng Aùc, coù göông maët döõ tôïn, tay maët caàm moät caùi buùa lôùn, tay traùi caàm cuïc Ngoïc tyû, ñöùng treân toøa löûa (Hoûa ñaøi). Phía sau 4 caây coät troøn sôn soïc xanh laø tôùi cöûa chaùnh laøm baèng goã quí, goàm moät cöûa lôùn ôû giöõa vaø hai cöûa nhoû ôû hai beân, ñöôïc ñaùnh veïc ni maøu saäm boùng laùng. Hai caây coät hai beân cöûa lôùn coù hình vuoâng, treân ñoù coù caån ñoâi lieãn Hieäp Thieân Ñaøi baèng chöõ Nho, khôûi ñaàu bôûi 2 chöõ Hieäp Thieân: - HIEÄP nhaäp Cao Ñaøi baù taùnh thaäp phöông qui chaùnh quaû, - THIEÂN khai Huyønh Ñaïo, Nguõ Chi Tam Giaùo hoäi Long Hoa. Beân trong cöûa chaùnh laø moät khoaûng roäng, goïi laø Tònh Taâm Ñieän, laø nôi ñeå cho caùc tín ñoà giöõ loøng trong saïch, loaïi boû caùc tö töôûng khoâng toát, tröôùc khi vaøo Chaùnh ñieän baùi leã Ñöùc Chí Toân. Moät böùc vaùch chaén ngang ngaên caùch Tònh Taâm Ñieän vaø phaàn Chaùnh ñieän beân trong, treân ñoù coù moät böùc hoïa thaät lôùn, goïi laø böùc hoïa TAM THAÙNH KYÙ HOØA ÖÔÙC. Treân böùc hoïa naày coù hoïa hình 3
vò: - Ñöùc Traïng Trình Nguyeãn bænh Khieâm Thaùnh hieäu laø Thanh Sôn Ñaïo Só
(hay Thanh Sôn Chôn Nhôn), maëc trieàu phuïc Vieät - Ñöùc Victor Hugo, ñaïi vaên haøo cuûa nöôùc Phaùp, Thaùnh hieäu laø Nguyeät Taâm Chôn Nhôn, maëc trieàu phuïc nöôùc Phaùp, caàm buùt loâng ngoãng, ñang vieát caâu chöõ Phaùp: DIEU et HUMANITEÙ – AMOUR et JUSTICE - Ñöùc Toân daät Tieân, töùc laø Toân VaÊn, nhaø Ñaïi Caùch maïng cuûa nöôùc Trung Hoa, Thaùnh hieäu laø Trung Sôn Chôn Nhôn, caàm nghieân möïc ñoû, ñeå cho 2 vò kia chaám buùt loâng vaøo ñoù maø vieát chöõ treân taám bia ñaù chieáu haøo quang. Ñoù laø baûng Ñeä Tam Thieân Nhôn Hoøa Öôùc, töùc laø baûng giao keát giöõa Trôøi vaø Ngöôøi. (Xem giaûi thích chi tieát trong Phaàn thöù hai) Caû 3 vò Thaùnh ñeàu ñöùng treân maây, nghieân möïc vaø bia ñaù ñeàu toûa haøo quang.
TRUYEÄN KYÙ TAM THAÙNH: “- Cuï Nguyeãn bænh Khieâm, nhaø Tieân tri danh tieáng lôùn ôû ñôøi Maïc-Leâ, thi ñaäu Traïng nguyeân, töôùc vò Trình Quoác Coâng, tuïc goïi laø Traïng Trình, giaùng cô töï xöng laø Thanh Sôn Ñaïo Só, töùc laø Sö Phoù cuûa Baïch Vaân Ñoäng. - Cuï Victor Hugo, nhaø thi gia tröù danh cuûa Phaùp quoác, giaùng cô töï xöng laø Nguyeät Taâm Chôn Nhôn, töùc laø ñeä töû cuûa Cuï Nguyeãn bænh Khieâm ôû Baïch Vaân Ñoäng. - Cuï Toân daät Tieân, ñaïi caùch maïng gia nöôùc Trung hoa, nhuõ danh laø Toân Vaên, giaùng cô töï xöng laø Trung Sôn Chôn Nhôn, töùc laø ñeä töû cuûa Cuï Nguyeãn bænh Khieâm ôû Baïch Vaân Ñoäng. Ba vò Thaùnh Nhôn treân ñaây laø Thieân Söù ñaéc lònh laøm höôùng ñaïo cho nhôn loaïi ñeå thöïc haønh Ñeä Tam Thieân Nhôn Hoøa Öôùc.” (HOÄI THAÙNH) Qua khoûi Tònh Taâm Ñieän vaø böùc hoïa Tam Thaùnh Kyù Hoøa Öôùc, chuùng ta böôùc xuoáng böïc tam caáp ñaù maøi naâu, thì chuùng ta ñöùng taïi böïc thaáp nhöùt cuûa CTÑ. Ñoù laø caáp 1 cuûa CTÑ. Quay maët nhìn vaøo gian giöõa, chuùng ta thaáy 3 pho töôïng to lôùn ñöùng treân 3 toøa sen: - Töôïng cuûa Ñöùc Hoä Phaùp Phaïm coâng Taéc ôû giöõa, maëc Ñaïi phuïc, ñöùng treân toøa sen giöõa Thaát ñaàu xaø ôû böïc ñaù maøi cao hôn heát, tay caàm caây Kim Tieân (Böûu phaùp cuûa Thaùi Sö Vaên Troïng thôøi nhaø Truï trao cho Ñöùc Hoä Phaùp). - Töôïng cuûa Ñöùc Thöôïng Phaåm Cao quyønh Cö ôû phía tay maët cuûa Ñöùc Hoä Phaùp, ñöùng treân toøa sen tröôùc caây Phöôùn Thöôïng Phaåm, maëc Ñaïi phuïc, tay maët caàm Long Tu Phieán coù gaén Phaát Chuû, tay traùi caàm xaâu chuoãi Töø Bi. - Töôïng cuûa Ñöùc Thöôïng Sanh Cao hoaøi Sang ôû phía tay traùi cuûa Ñöùc Hoä Phaùp, ñöùng treân toøa sen tröôùc caây phöôùn Thöôïng Sanh, maëc Ñaïi phuïc, tay maëc caàm caây Phaát Chuû, tay traùi naém xaâu chuoãi Töø Bi, sau löng thì giaét Thö Huøng kieám. Ba toøa sen ñaët treân 3 caùi ñoân, moät con raén lôùn, da maøu naâu saäm, coù 7 ñaàu goïi laø Thaát Ñaàu Xaø, mình raát daøi, quaán vaøo caû 3 caùi ñoân naày, ñuoâi raén quaán troøn vaøo ñoân cuûa Ñöùc Thöôïng Sanh, thaân raén quaán vaøo ñoân cuûa Ñöùc Thöôïng Phaåm, phaàn ñaàu quaán vaøo ñoân cuûa Ñöùc Hoä Phaùp, coøn 7 ñaàu raén töôïng tröng Thaát Tình cuûa con ngöôøi, chia ra: 3 ñaàu Hyû, Laïc, Aùi ñöa thaúng leân cao sau löng Ñöùc Hoä Phaùp gioáng nhö taïo thaønh choã döïa; 2 ñaàu OÁ vaø Duïc teû ra hai beân, guïc xuoáng vöøa taàm ñeå Ñöùc Hoä Phaùp ñaët 2 tay leân nhö ñeå cheá ngöï; 2 ñaàu noä vaø Ai ôû döôùi thaáp, guïc xuoáng vöøa taàm ñeå Ñöùc Hoä Phaùp ñaët chaân leân khi Ñöùc Ngaøi ngoài treân toøa sen. Nhö theá, 7 ñaàu raén aáy keát hôïp vôùi toøa sen ñaët treân caùi ñoân, taïo thaønh nhö moät caùi ngai ñeå Ñöùc Hoä Phaùp ngöï treân ñoù, vôùi 2 tay keàm cheá 2 ñaàu OÁ vaø Duïc, 2 chaân ñaïp leân 2 ñaàu Noä vaø Ai, khoâng cho 2 ñaàu naày ngoùc leân, vaø 3 ñaàu Hyû, Laïc, Aùi, cho caát leân cao nhö laøm thaønh choã döïa löng cho Ñöùc Hoä Phaùp. Treân vaùch phía sau ngai cuûa Ñöùc Hoä Phaùp laø buøa chöõ KHÍ , veõ maøu vaøng treân neàn ñoû. Sau löng Ñöùc Thöôïng Phaåm coù treo laù phöôùn Thöôïng Phaåm, treân ñoù coù Coå phaùp Thöôïng Phaåm laø Long Tu Phieán vaø Phaát Chuû. Sau löng Ñöùc Thöôïng Sanh thì coù treo laø phöôùn Thöôïng Sanh, treân ñoù coù Coå phaùp Thöôïng Sanh laø Thö Huøng Kieám vaø Phaát Chuû. Chuùng ta con thaáy treân 2 caây coät ôû hai beân chöõ KHÍ coù ñoâi lieãn Phaïm Moân: - PHAÏM giaùo tuøy ngöôn cöùu theá ñoä nhôn haønh chaùnh phaùp, - MOÂN quyeàn ñònh hoäi tröø taø dieät mò hoä chôn truyeàn. Nghóa laø: Phaät daïy tuøy thôøi kyø maø cöùu ñoä ngöôøi ñôøi thi haønh theo Chaùnh phaùp, Quyeàn löïc cuûa cöûa Ñaïo ñònh ra thôøi kyø tröø dieät taø mò baûo hoä chôn truyeàn. Döôùi 3 pho töôïng cuûa Ñöùc Hoä Phaùp, Thöôïng Phaåm, Thöôïng Sanh, laø 5 böïc ñaù maøi maøu naâu hình baùn nguyeät, goïi laø Nguõ Loâi Ñaøi, daønh cho Thaäp nhò Thôøi Quaân Hieäp Thieân Ñaøi ñöùng chaàu leã Ñöùc Chí Toân. Döôùi 5 böïc ñaù maøi nguyeät vöøa keå ôû treân laø caáp thöù 1 (thaáp nhöùt) cuûa CTÑ. Trong caáp naày, phaàn giöõa daønh cho caùc Chöùc saéc Phaùp Chaùnh HTÑ ñöùng chaàu leã Ñöùc Chí Toân, vaø 2 phaàn 2 beân daønh cho caùc tín ñoà Ñaïo höõu nam nöõ chaàu leã. Ñöùng taïi ñaây nhìn vaøo Böûu ñieän, chuùng ta thaáy 2 haøng coät roàng xanh thaúng taép cao lôùn, vôùi nhieàu böïc töø thaáp leân cao. Moãi haøng coù 9 coät roàng xanh, hai haøng goàm 18 caây coät, töông öùng vôùi 9 caáp cuûa CTÑ cao daàn leân tôùi Böûu ñieän. Ñaëc bieät coù 2 caây coät roàng xanh ôû haøng thöù naêm töø ngoaøi ñeám vaøo, coù xaây 2 caùi ñaøi nhoû hình xoaén oác leân cao, baèng phaân nöûa beà cao cuûa coät roàng, ñöôïc goïi laø Giaûng ñaøi, duøng laøm nôi ñeå Chöùc saéc leân ñöùng Thuyeát ñaïo, hoaëc laøm nôi cho 2 vò Chöùc saéc ñöùng ñieàu khieån buoåi leã cuùng ñaøn: Giaûng ñaøi beân Nam coù vò Giaùo Sö phaùi Ngoïc ñöùng xöôùng leã: Giaûng ñaøi beân Nöõ coù vò Nhaïc Sö Boä Nhaïc, caàm caùi boâng sen vaø coù moät ñeøn hieäu ñeå ñieàu khieån ban nhaïc, leã vaø ñoàng nhi. Doïc theo hai beân vaùch Toøa
Thaùnh, ngang vôùi maët baèng laàu moät HTÑ, laø 2 daõy bao lôn daøi voâ tôùi
Baùt Quaùi Ñaøi. Daõy bao lôn naày ñöôïc goïi laø Bao lôn Thanh ñaúng (Ngaøi Thôøi
Quaân Khai Ñaïo dòch ra Phaùp vaên laø Balcon des Innocents), daønh cho phaåm
Leã Sanh chaøâu leã Ñöùc Chí Toân trong nhöõng kyø Ñaïi leã coù quaù ñoâng Leã
Sanh tham döï ñaøn cuùng. Bao lôn beân Chuùng ta ñi leân ñeán böïc thöù 9 cuûa Cöûu Truøng Ñaøi, chuùng ta thaáy nôi gian giöõa coù ñaët 7 caùi ngai sôn son theáp vaøng raát long troïng vaø raát ñeïp, ñaët treân beä goã boùng laùng. 7 caùi ngai naày daønh cho 7 vò Chöùc saéc cao caáp nhöùt cuûa Cöûu Truøng Ñaøi, keå ra nhö sau: - 3 ngai döôùi daønh cho 3 vò Ñaàu Sö 3 phaùi: Thaùi, Thöôïng, Ngoïc. - 3 ngai keá treân daønh cho 3 vò Chöôûng Phaùp 3 phaùi: Thaùi, Thöôïng, Ngoïc. - 1 caùi ngai lôùn nhöùt vaø ñeïp nhöùt ñaët sau cuøng daønh cho Ñöùc Giaùo Toâng. Hai beân 7 caùi ngai naày laø 2 haøng taøn, loïng vaø Daøn Baùt böûu. 7 caùi ngai naày ôû caáp thöù 9 cuûa CTÑ, töùc laø caáp cao nhöùt cuûa CTÑ. Qua khoûi 7 caùi ngai laø ñeán caáp thöù 10 laøm trung gian giöõa Cöûu Truøng Ñaøi vaø Baùt Quaùi Ñaøi, nôi ñaây coù khoaûng roäng goïi laø Cung Ñaïo. Taïi Cung Ñaïo, tieáp giaùp vôùi Baùt Quaùi, chuùng ta thaáy coù 2 caây coät quaán roàng vaøng. Keå töø choã 2 caây coät coù quaán roàng vaøng naày, caùc böïc ñi leân ñöôïc xaây theo hình Baùt Quaùi coù 8 caïnh ñeàu nhau, beân ngoaøi lôùn, beân trong cao leân vaø nhoû daàn, ñöôïc laøm baèng ñaù maøi maøu vaøng. Coù taát caû 12 caáp Baùt Quaùi, caáp treân cao hôn caáp döôùi keá tieáp 10 phaân. Caáp thöù 12 cao nhaát, coù caån ñuû 8 Cung Baùt Quaùi: Caøn, Khaûm, Caán, Chaán, Toán, Ly, Khoân, Ñoaøi. Cung Ñoaøi ôû ngay höôùng Taây, Cung Chaán ôû ngay höôùng Ñoâng, Cung Khaûm höôùng Nam, vaø Cung Ly höôùng Baéc. Ngay trung taâm cuûa Baùt Quaùi coù ñuùc moät hình truï troøn ñeå giöõ vöõng caây truï cuûa Quaû Caøn Khoân. Beân treân caây truï naày laø moät Quaû Caøn Khoân thaät lôùn, hình caàu, ñöôøng kính 3 thöôùc 3 taác (3,30 m), sôn maøu xanh da trôøi, treân ñoù coù veõ raát nhieàu ngoâi sao, (toång coäng 3072 ngoâi sao). Phía tröôùc Quaû Caøn Khoân ngoù ra Cöûu Truøng Ñaøi coù veõ moät Thieân Nhaõn lôùn toûa haøo quang, hieän ra giöõa ñaùm maây, ngay phía treân ngoâi sao Baéc Ñaåu. Phía döôùi Quaû Caøn Khoân laø baøn thôø ñoùng baèng goã theo hình Baùt Quaùi. Treân baøn naày, theo 8 ñöôøng ly taâm ra 8 goùc Baùt Quaùi, coù ñaët 8 con roàng maøu traéng baïc (Baïch long) ñaàu höôùng ra ngoaøi, trong tö theá nhö ñang gìn giöõ vaø baûo veä nôi thôø phöôïng toân nghieâm trong Baùt Quaùi Ñaøi. Cuõng treân baøn thôø naày, phía döôùi Thieân Nhaõn, phaàn ñoái dieän vôùi CTÑ, coù ñaët nhieàu Long vò vieát baèng chöõ Nho, sôn son theáp vaøng, thôø caùc Ñaáng Giaùo Chuû, Tam Traán, vaø caùc Thaùnh Töû Ñaïo, keå ra sau ñaây: - Long vò thôø Ñöùc Phaät Thích Ca, Giaùo Chuû Phaät giaùo, ñeà laø Taây Phöông Giaùo Chuû - Long vò thôø Ñöùc Laõo Töû, hoùa thaân cuûa Ñöùc Thaùi Thöôïng Ñaïo Toå, Giaùo Chuû Tieân Giaùo, ñeà laø: Thaùi Thöôïng Ñaïo Toå - Long vò thôø Ñöùc Khoång Töû, Giaùo Chuû Nho giaùo, ñeà laø: Khoång Thaùnh Tieân Sö 3 Long vò cuûa 3 Ñaáng Giaùo Chuû naày ñaët ngang haøng nhau, Long vò cuûa Ñöùc Phaät Thích Ca ñaët ôû chính giöõa, Long vò cuûa Ñöùc Laõo Töû ñaët phía tay maët cuûa Ñöùc Phaät Thích Ca, vaøø phía tay traùi laø Long vò cuûa Ñöùc Khoång Töû. Döôùi 3 Long vò treân laø 3 Long vò cuûa Tam Traán Oai Nghieâm ÑÑTKPÑ, keå ra: - Long vò thôø Ñöùc Lyù Ñaïi Tieân Tröôûng, Nhöùt Traán Oai Nghieâm, ñaët ngay phía döôùi Long vò Ñöùc Phaät Thích Ca, ñeà laø: Thaùi Baïch Kim Tinh - Long vò thôø Ñöùc Quan Aâm Boà Taùt, Nhò Traán Oai Nghieâm, ñaët döôùi Long vò cuûa Ñöùc Laõo Töû, ñeà laø: Quan Aâm Nhö Lai - Long vò thôø Ñöùc Quan Thaùnh, Tam Traán Oai Nghieâm, ñaët döôùi Long vò cuûa Ñöùc Khoång Töû, ñeà laø: Quan Thaùnh Ñeá Quaân Döôùi Long vò cuûa Ñöùc Lyù Thaùi Baïch ôû haøng giöõa laø: - Long vò Ñöùc Chuùa Jeùsus, Giaùo Chuû Thieân Chuùa Giaùo, ñeà laø: Gia Toâ Giaùo Chuû - Döôùi Long vò cuûa Ñöùc Chuùa Jeùsus laø Long vò cuûa Ñöùc Khöông Thöôïng, laøm ñaàu Thaàn ñaïo Trung Hoa, ñeà laø Khöông Thöôïng Töû Nha. Hai beân Long vò cuûa Ñöùc Chuùa
Jeùsus laø 2 Long vò: Thaùnh Töû Ñaïo Ngoaøi ra, beân Beân döôùi caùc Long vò coù moät ñoâi Qui Haïc khaù lôùn (hình con Haïc vöôn coå cao leân, ñöùng treân löng con Ruøa). Ngoaøi ra coøn coù caùc ñóa chöng traùi caây, bình hoa, lö höông, chön ñeøn, vaø caùc ñoà thôø linh tinh khaùc. Caùc Ñaáng coù Long vò thôø nôi Baùt Quaùi Ñaøi ñeàu coù taïc töôïng treân taám dieàm chính giöõa, phía treân Cung Ñaïo. Taám dieàm naày coù hình chöõ M ôû khoaûng giöõa 2 caây coät roàng vaøng taïi Cung Ñaïo, coù ñaép 5 saéc maây laønh (Nguõ saéc töôøng vaân), treân ñoù coù ñaép töôïng caùc Ñaáng Giaùo Chuû vaø Tam Traán, keå ra nhö sau: Nôi haøng giöõa, treân heát laø töôïng Ñöùc Phaät Thích Ca maëc aùo caø sa vaøng, ngoài treân toøa sen, keá döôùi laø töôïng Ñöùc Lyù Thaùi Baïch, Ñöùc Chuùa Jeùsus Christ, vaø Ñöùc Khöông Thöôïng Töû Nha. Phía tay traùi cuûa Ñöùc Phaät Thích Ca laø töôïng cuûa Ñöùc Khoång Töû vaø Ñöùc Quan Thaùnh. Phía tay maët cuûa Ñöùc Phaät Thích Ca laø töôïng cuûa Ñöùc Laõo Töû vaø Ñöùc Quan Aâm Boà Taùt ngöï treân toøa sen. Hai beân taám dieàm chính giöõa, ôû 2 caên 2 beân, cuõng coù 2 taám dieàm nöõa, ñaët xeùo goùc oâm theo hình Baùt Quaùi, cuõng coù daïng chöõ M vôùi 5 saéc maây laønh, treân ñoù coù gaén caùc töôïng: - Taám dieàm beân phía Nöõ phaùi coù gaén töôïng Baùt Tieân, goàm: haøng treân 4 vò côõi thuù bay vaø haøng döôùi coù 4 vò côõi thuù chaïy, keå teân ra nhö sau: - Löõ Ñoäng TaÂn côõi chim haïc. - Haø Tieân Coâ côõi chim phuïng. - Haøn Töông Töû thoåi saùo côõi con coâng. - Lam Theå Hoøa côõi chim tró. - Taøo Quoác Cöïu côõi Mai Hoa Loäc. - Lyù Thieát Quaû côõi voi. - Hôùn Chung Ly côõi Töù baát töôùng. - Tröông Quaû Laõo côõi löøa ngöôïc. - Taám dieàm phía beân - Lyù Tònh, Na Tra, Moäc Tra, Kim Tra, Vi Hoä, Döông Tieãn, Loâi Chaán Töû. Baây giôø, chuùng ta quan saùt nhöõng hình trang trí treân la-phoâng (Platond): * Nôi la-phoâng duø cuûa Cung Ñaïo, ôû giöõa caùc vò sao treân baàu trôøi sanh, coù moät hình baàu duïc, chung quanh coù 12 tia haøo quang daøi xen keõ 24 tia haøo quang ngaén. Beân trong hình baàu duïc naày goàm coù: Chính giöõa laø hình Thieân Nhaõn coù haøo quang toûa ra xung quanh, töôïng tröng Tôøi, töùc laø Thöôïng Ñeá. Chung quanh Thieân Nhaõn goàm: caây Ñaïi Ngoïc Cô, Oáng Xaêm vaø 2 mieáng aâm döông, caây Tieåu Ngoïc Cô vôùi voøng cung maãu töï ABC…, moät caùi dóa nhoû ñeå giao tieàn queû, moät caùi baøn 3 chaân duøng xaây baøn, moät loã tai, moät boä saùch buoäc baêng vaøng ñeå chöõ Töù Kinh, hình moät Oâng giaø coù raâu ñen treân quaû ñòa caàu, moät caùi baûng ñaù môû ra coù 3 doøng chöõ noâm ñoïc ra laø: “Muoân kieáp coù Ta naém chuû quyeàn, Vui loøng tu nieäm höôûng aân Thieân. Ñaïo maàu röôùi khaép… “ (coù in trong TNHT.I.5) moät xaáp giaáy coù caây buùt ñang vieát 3 caâu thô chöõ noâm ñoïc ra laø: “Vieát thöû Thieân thô vôùi neùt traàn, Haàu sau beân giöõ nghieäp Hoàng Quaân. Chuyeån luaân theá söï… “ (coù in trong TNHT.II.121) moät baøn tay töø trong maây ñöa ra vieát 3 caâu thô chöõ noâm ñoïc ra laø: “Kyù thaønh moät cuoán goïi Thieân thô, Khai Ñaïo muoân naêm tröôùc ñònh giôø, May böôùc phaûi gìn… “ (coù in trong TNHT.I.115) YÙ nghóa cuûa caùc hình veõ naày laø: Trôøi (Thieân Nhaõn) vaø Ngöôøi (bieåu töôïng Oâng raâu ñen treân quaû ñòa caàu), coù theå thoâng coâng vôùi nhau nhôø caùc duïng cuï nhö: - Ñaïi Ngoïc Cô, - Tieåu Ngoïc Cô, - Xaây baøn, - Chaáp buùt (bieåu töôïng caùi baøn tay caàm caây vieát), - Oáng Xaêm vôùi 2 mieáng Aâm Döông ñeå xin keo, gieo tieàn queû treân dóa. Nhôø ñoù, nhôn loaïi tieáp nhaän ñöôïc caùc baøi Thaùnh giaùo cuûa Ñöùc Chí Toân vaø cuûa chö Thaàn Thaùnh Tieân Phaät, ñeå löu truyeàn daïy doã nhôn sanh veà ñöôøng ñaïo ñöùc. Con maét, loã tai vaø tay caàm vieát trong khuoân hình töôïng tröng Trôøi thaáy taát caû, nghe bieát taát caû, bieân cheùp taát caû (Dieu voit tout, entend tout, eùcrit tout), khoâng coù chi trong CKVT naày maø giaáu gieám ñöôïc Trôøi. * Nôi la-phoâng duø cuûa 9 caáp CTÑ ñeàu coù trang trí hình 6 con roàng ñoanh nhau: 2 roàng vaøng, 2 roàng xanh vaø 2 roàng ñoû, töôïng tröng 2 caâu kinh trong Baøi Ngoïc Hoaøng Kinh: “Thôøi thöøa luïc long, Du haønh baát töùc.” * Nôi la-phoâng baèng phaúng cuûa 2 gian 2 beân Chaùnh Ñieän, moãi oâ ñeàu coù trang trí hình 3 con thuù linh laø: Laân, Qui, Phuïng. Ba con thuù linh naày keát hôïp vôùi Roàng nôi la-phoâng duø cuûa gian giöõa thaønh Töù linh: Long, Laõn, Qui, Phuïng. Ngöôøi xöa cho bieát, khi thuù linh xuaát hieän ôû vuøng ñaát naøo laø dieàm laønh baùo tröôùc coù vieäc laønh saép xaûy ñeán.
o O o
Vuï traùi mìn 1000 Kg choân döôùi neàn Toøa Thaùnh.
Ñaây laø moät aâm möu thaâm ñoäc cuoái cuøng cuûa Chaùnh quyeàn Thuoäc ñòa Phaùp nhaèm tieâu dieät Ñaïo Cao Ñaøi. Xin cheùp ra sau ñaây lôøi töôøng thuaät cuûa Cöïu Thieáu Töôùng Cao Ñaøi Leâ vaên Taát veà vuï traùi mìn 1000 kg cuûa Quaân ñoäi Phaùp bí maät choân döôùi neàn Hieäp Thieân Ñaøi Toøa Thaùnh, coát yù laø ñeå giöït cho noå laøm saäp Toøa Thaùnh khi caàn: “Trong khi doác heát taâm söùc ñeå dieät Ñaïo, baét löu ñaøy Ñöùc Hoä Phaùp vaø nhöõng Chöùc saéc Thieân phong laõnh ñaïo cuøng vôùi moät soá ñoâng tín ñoà, ngöôøi Phaùp laïi coøn truø möu ñaùnh moät ñoøn quyeát lieät cuoái cuøng nöõa laø ñaùnh saäp luoân Ñeàn Thaùnh Cao Ñaøi, moät trung taâm tín ngöôõng thieâng lieâng cuûa toaøn ñaïo. Nhaân dòp ñoùng binh chieám ñoaït caû chaâu vi Toøa Thaùnh (keå töø naêm 1942), theo lònh caáp treân cuûa chuùng, moät Tieåu ñoaøn quaân Phaùp ôû ñoù, ñaõ choân moät quaû ñòa loâi (mine) naëng 1000 kí loâ döôùi neàn Toøa Thaùnh, ñeå chôø dòp maø giöït cho noå saäp Toøa Thaùnh naày. Vieäc quaân ñoäi Phaùp choân traùi mình 1000 kí loâ naày, toaøn ñaïo khoâng moät ai hay bieát caû, vì nhö treân ñaõ noùi, Hoäi Thaùnh ñaõ bò löu ñaøy, ngöôøi ñaïo ôû Thaùnh ñòa bò ñuoåi veà queâ quaùn, nhaân coâng xaây döïng Toøa Thaùnh thì bò giaûi taùn, khoâng ñöôïc ôû laïi Toøa Thaùnh nöõa. Toøa Thaùnh, tuy ñaõ xaây caát xong, nhöng treân maët neàn chöa kòp loùt gaïch, neân khi quaân Phaùp chieám ñoùng ôû ñoù, chuùng ñaõ leùn choân moät traùi mìn ôû döôùi neàn maø khoâng coù gaëp moät söï trôû ngaïi naøo caû vaø cuõng khoâng coù ai hay bieát gì caû, chæ tröø coù boïn hoï maø thoâi. Nhöng nhôø coù moät söï huyeàn dieäu laï thöôøng maø ngöôøi Phaùp khoâng theå thöïc haønh ñöôïc aâm möu thaâm ñoäc cuûa chuùng, bôûi leõ Ñöùc Chí Toân ñaõ ñeán khai Ñaïo taïi nöôùc Vieät Nam, ñaõ choïn laøng Long Thaønh tænh Taây ninh laøm nôi Thaùnh ñòa, ñaët Ñeàn Thôø cuûa Ngaøi, thì thieát töôûng nhöõng aâm möu cuûa ñaùm “Baïch quæ” phaøm phu ôû maët theá naày ñeå choáng laïi vaø tieâu dieät moái Ñaïo cuûa Ngaøi, nhöùt ñònh khoâng theå thaønh töïu ñöôïc. Döôùi ñaây laø lôøi traàn thuaät cuûa Thieáu Taù Tieåu Ñoaøn Tröôûng ngöôøi Phaùp teân laø Roubaud: Thuôû aáy y laø vieân Tieåu Ñoaøn Tröôûng cuoái cuøng ñaõ chæ huy moät Tieåu ñoaøn quaân Phaùp ñoùng taïi chaâu vi Toøa Thaùnh. Thieáu Taù Roubaud ñaõ ghi laïi cho ñaêng treân Tuaàn baùo Paris-Match, moät tuaàn baùo raát noåi tieáng cuûa Phaùp, moät caâu chuyeän raát ly kyø vaø huyeàn dieäu maø trong thôøi gian soáng löu vong taïi Phnom-Peânh (Cao Mieân) (keå töø naêm 1956), toâi (Cöïu Thieáu Töôùng Leâ vaên Taát), ñaõ coù dòp ñoïc ñeán. Ñaàu naêm 1956, ñuùng vaøo ngaøy muøng 3 Teát Bính Thaân, toâi ñaõ töï yù rôøi boû Mieàn Nam Vieät Nam ñang chòu döôùi aùch thoáng trò cuûa gia ñình ngoâ ñình Dieäm. Hai ngaøy sau, nhaèm ngaøy muøng 5 Teát Bính Thaân, Ñöùc Phaïm Hoä Phaùp cuøng 2 Coâ con gaùi laø Coâ ba Caàm vaø Coâ tö Tranh vaø vaøi vò tuøy tuøng laø Ngaøi Baûo Ñaïo Hoà Taán Khoa vôùi con laø Hoà thaùi Baïch vaø Anh Leâ vaên Thoaïi (Uùt-Thoaïi) cuõng ñaõ rôøi Mieàn Nam vaø sang truù nguï taïi Nam Vang. Ít laâu sau, nhôn dòp mua moät tôø tuaàn baùo Paris-Match ñeå ñoïc nhö thöôøng leä, thì nôi muïc daønh rieâng cho ñoäc giaû (goïi laø Courriers des Lecteurs), toâi boãng gaëp moät baøi baùo cuûa Thieáu Taù Roubaud ñaêng nôi ñoù vaø noùi veà coâng vieäc cuûa boïn hoï vaøo nhöõng naêm chieám ñoùng taïi Toøa Thaùnh Taây Ninh. (Quaân ñoäi Phaùp khôûi ñoùng taïi Toøa Thaùnh vaøo giöõa naêm 1942, ñeán ngaøy 9-3-1945 thì hoï bò Nhöït ñaûo chaùnh). Thieáu Taù Roubaud ñaõ vieát ñaïi khaùi laø: “Trong vaøi tuaàn tröôùc, toâi coù
ñoïc moät baøi phoùng söï cuûa quí baùo veà moät toân giaùo môùi ôû Vieät Khi phaùi quaân ñoäi vaøo traán ñoùng taïi Toøa Thaùnh Cao Ñaøi Taây ninh, nhaø caàm quyeàn ñaõ truø möu trieät haï Ñeàn thôø naày vaø coù ra lònh cho chuùng toâi choân moät traùi mìn 1000 kí loâ ôû döôùi neàn, vôùi moät nhieäm vuï ñaëc bieät nhö theá naày: Ngaøy naøo quaân ñoäi Nhöït keùo leân chieám Taây Ninh vaø vuøng Toøa Thaùnh Cao Ñaøi thì chuùng toâi phaûi cho noå traùi mìn aáy ñeå phaù huûy vónh vieãn Toøa Thaùnh tröôùc khi ruùt quaân chaïy ñi nôi khaùc. Khi vieân Tieåu Ñoaøn Tröôûng ñaõ ñoùng ôû ñaây tröôùc toâi ñöôïc lònh ñoåi ñi laõnh moät nhieäm vuï khaùc, oâng ta coù laøm moät Bieân baûn baøn giao nhieäm vuï vôùi toâi, nhöng khoâng roõ vì nguyeân do naøo maø trong Bieân baûn baøn giao aáy, oâng ta boû soùt caùi khoaûn quan troïng noùi veà nhieäm vuï cuûa Tieåu Ñoaøn quaân Phaùp laø phaûi giöït mìn cho noå saäp Toøa Thaùnh tröôùc khi Tieåu ñoaøn ruùt lui tröôùc cuoäc tieán quaân cuûa Nhöït. Vì leõ khoâng coù ghi ñieåm trong heä naày trong Bieân baûn giao laõnh, neân toâi vaø Tieåu ñoaøn cuûa toâi laø ñôn vò cuoái cuøng chieám ñoùng Toøa Thaùnh, ñaõ khoâng cho noå traùi mìn noùi treân. Ngaøy nay, toâi töôûng traùi mìn vaãn coøn naèm ôû ñoù. Vaäy, hoâm nay, xuyeân qua quí baùo, toâi xin loan baùo cho Hoäi Thaùnh Cao Ñaøi bieát roõ tin naày vaø ngaøy naøo maø Hoäi Thaùnh Cao Ñaøi lieân laïc ñöôïc vôùi toâi, toâi seõ saün saøng chæ choã choân traùi mìn aáy cho maø ñaøo laáy leân.” Sau khi ñaõ ñoïc baøi baùo cuûa Thieáu Taù Roubaud, toâi lieàn ñi mua theâm moät tôø baùo Paris Match khaùc nöõa, ñem vaøo nôi Ñöùc Hoä Phaùp cö nguï (laø Thaùnh Thaát cuûa Hoäi Thaùnh Ngoaïi Giaùo do Oâng Giaùm Ñaïo Huyønh höõu Lôïi vaø vôï laø Baø Höông Nhaâm troâng coi) vaø trình cho Ñöùc Ngaøi xem baøi baùo cuûa Thieáu Taù Roubaud. Ñôïi ñeán luùc Ñöùc Hoä Phaùp xem xong baøi baùo, toâi môùi ñeà nghò vôùi Ñöùc ngaøi nhö sau: “Xin Thaày cho lieân laïc vôùi Thieáu Taù Rouband, xuyeân qua Paris-Match, ñeå hoûi xem cho bieát choã choân traùi mìn ôû döôùi Ñeàn Thaùnh ñaëng cho Ñaïo ôû Taây Ninh ñaøo maø laáy leân.” Ñöùc Hoä Phaùp cöôøi vaø baûo: “Khoâng caàn gì ñaâu con. Neáu khoâng coù ai caâu ñieän maø giöït noù thì noù seõ khoâng noå, ñeå laâu ngaøy roài noù cuõng seùt vaø trôû thaønh ñaát maø thoâi.” Nghe Ñöùc Hoä Phaùp noùi nhö vaäy, toâi haàu chuyeän vôùi Ñöùc Ngaøi theâm giaây laùt nöõa roài xin caùo lui vaø ñeåtôø baùo Paris-Match laïi cho Ñöùc Ngaøi tham khaûo vaø söû duïng khi caàn ñeán. Xuyeân qua söï vieäc naày, toâi nghó raèng ñaõ coù baøn tay voâ hình cuûa caùc Ñaáng Thieâng lieâng saép ñaët ñeå baûo veä moät caùch yeân laønh caùi toøa ngöï cuûa Ñöùc Chí Toân. Neáu chaúng phaûi vaäy thì theá naøo maø vieân Thieáu Taù tieàn nhieäm cuûa Thieáu Taù Rouband laïi coù theå boû soùt caùi maät lònh cuûa caáp treân cuûa hoï laø giöït saäp Toøa Thaùnh Cao Ñaøi khi naøo quaân Nhöït tieán leân chieám ñoùng Taây Ninh vaø vuøng Thaùnh ñòa. Cuõng coù theå cho raèng vieân Thieáu Taù noï ñaõ coù yù toát, ñaõ coù ñaïo taâm, neân khoâng ghi caùi maät lònh aùc ñoäc noï vaøo Bieân baûn baøn giao ñaõ keå treân. Nhöng ngöôøi nhaø binh maø khoâng thi haønh moät meänh leänh bí maät naøo cuûa caáp treân thì phaûi bò ñöa ra tröôùc Toøa aùn Quaân söï ngay. Vaø khi ñaõdaùm qua maët thöôïng caáp nhö theá, vieân Thieáu Taù noï phaûi laø moät ngöôøi heát söùc lieàu maïng, neân môùi daùm vi lònh caáp treân moät caùch traéng trôïn nhö vaäy. Cuõng coù theå noùi laø tình traïng Chaùnh quyeàn thuoäc ñòa Phaùp ôû Ñoâng Döông chaúng khaùc naøo nhö chæ maønh treo chuoâng. Do söï tieán trieån cuûa tình hình chieán traän, Nhöït caøng ngaøy caøng sieát chaët söï kieåm soaùt ñoái vôùi Phaùp. Coøn ôû chaùnh quoác Phaùp thì tình hình raát roái ren vaø ñen toái, khieán cho taát caû ngöôøi Phaùp ôû Ñoâng Döông, töø Toaøn quyeàn Ñecoux xuoáng ñeán teân thuoäc haï nhoû caáp nhöùt, ñeàu ruûn chí thoái thaàn. Bôûi vaäy neân tröôøng hôïp cuûa vieân Thieáu Taù tieàn nhieäm cuûa Thieáu Taù Roubaud, haún laø oâng ta khoâng coøn coù moät söï thieát tha naøo ñoái vôùi coâng vieäc dieät Ñaïo nöõa ñeå maø chaùc theâm toäi tình vaø mang laáy moät caûm giaùc toäi loãi, noù seõ daèn vaät löông taâm cuûa oâng ta suoát caû ñôøi,. Coù leõ do vaäy maø oâng ta khoâng khöùng ghi caùi maät lònh aùc ñoäc noï vaøo Bieân baûn baøn giao giöõa oâng ta vaø Thieáu Taù Roubaud maø laøm gì! Coù nhöõng haïng ngöôøi nhaø binh töøng laáy laøm vinh dieäu khi dieät nhöõng keû ñòch coù suùng trong tay haún hoøi vaø choáng cöï laïi hoï. Traùi laïi, hoï caûm thaáy nhuïc nhaõ khi bò baét buoäc phaûi ñaøn aùp nhöõng ngöôøi noâng daân tu hieàn, khoâng coùmoät taác saét trong tay, hoaëc phaûi giöït saäp moät Ñeàn thôø nguy nga, töôïng tröng cho moät neàn vaên hoùa môùi maø khoâng coù moät ngöôøi lính naøo baûo veâï caû. Coù theå laø vieân Thieáu taù noï thuoäc veà haïng ngöôøi naày, neân khi gaëp thôøi cô thuaän tieän (luùc Chaùnh quyeàn thuoäc ñòa saép tan raõ), oâng ta môùi lôø ñi caùi maät leänh caáp treân. Toâi cho raèng ñaây cuõng laø moät caùch saép ñaët cuûa caùc Ñaáng ñeå giöõ veïn caùi Ñeàn thôø cuûa Ñöùc Chí Toân.
Nhöõng söï kyø dieäu cuûa Toøa Thaùnh.
Toøa Thaùnh Taây ninh laø moät coâng trình kieán truùc vó ñaïi vaø kyø dieäu cuûa Ñaïo Cao Ñaøi. Noù kyø dieäu veà phöông dieän vò trí xaây caát, kyø dieäu veà kieåu caùch hình daùng vaø kyø dieäu veà phöông phaùp kieán truùc. 1/. Kyø dieäu veà vò trí xaây caát, bôûi vì Toøa Thaùnh ñöôïc caát ngay treân cuoäc ñaát Luïc Long Phoø Aán. Ñoù laø Thaùnh ñòa, laø ñaát linh troå sanh caùc baäc Thaùnh, Tieân, Phaät, la ønôi maø Thöôïng Ñeá löïa choïn ñeå laøm Ñeàn Thôø cho Ngaøi ñeán ngöï. 2/. Kyø dieäu veà kieåu caùch hình daùng, bôûi vì Ñöùc Chí Toân coù noùi: Ñöùc Lyù Thaùi Baïch caát Toøa Thaùnh theo kieåu vôû cuûa Thieân ñình. Kieåu caùch hình daùng cuûa Toøa Thaùnh laø moät söï phoái hôïp haøi hoøa cuûa caùc vaên minh kieán truùc cuûa caùc neàn Toân giaùo lôùn treân theá giôùi. Khi môùi thoaït nhìn vaøo Toøa Thaùnh, chuùng ta thaáy noåi baät 2 Laàu chuoâng troáng cao choùt voùt, töông töï nhö nhöõng thaùp chuoâng cuûa caùc nhaø thôø Thieân Chuùa giaùo. ÔÛ giöõa 2 thaùp coù töôïng Ñöùc Phaät Di-Laïc ngöï treân noùc vôùi nhöõng maùi ngoùi ñoû cong cong chaäp chuøng, töông töï nhö kieåu daùng cuûa caùc chuøa Phaät giaùo Trung Hoa. Nghinh Phong Ñaøi thì beân döôùi hình vuoâng, beân treân hình troøn, choùp troøn, coù daùng nhö nhöõng caùi thaùp cuûa nhöõng ngoâi Ñeàn AÙ Raäp cuûa Hoài giaùo. Ngoaøi ra coøn gôïi cho chuùng ta hình aûnh Trôøi troøn Ñaát vuoâng, vôùi nhöõng lieân töôûng veà Vuõ Truï Quan trong Kinh Dòch cuûa Nho giaùo. Caùc nhaø Dòch hoïc, neáu nghieân cöùu saâu vaøo caùc con soá veà kích thöôùc cuûa Toøa Thaùnh vaø nhöõng ñieàu kyø dieäu baát ngôø treân nhöõng con soá dòch hoïc. Baùt Quaùi Ñaøi coù hình daùng laøm chuùng ta lieân töôûng ñeán Baùt Quaùi Ñoà cuûa Ñaïo Tieân, vaø treân noùc Baùt Quaùi coù 3 pho töôïng cuûa 3 vò Phaät maø Ñaïo Baø-La-Moân toân thôø. Trong Cöûu Truøng Ñaøi coù 9 caáp baäc töø thaáp daàn leân cao, gioáng nhö 9 baäc phaåm cuûa quan laïi trong trieàu ñình vua chuùa theo Nho giaùo thôøi xöa ôû nöôùc Trung Hoa. Taát caû nhöõng hình thöùc treân theå hieän raát roõ toân chæ cuûa Ñaïo Cao Ñaøi laø: Qui nguyeân Tam Giaùo, Phuïc nhöùt Nguõ Chi. 3/. Kyø dieäu veà caùch thöùc kieán truùc, bôûi vì söï taïo taùc Toøa Thaùnh khoâng gioáng vôùi baát cöù moät coâng trình xaây döïng lôùn lao cuûa ngöôøi ñôøi. Thoâng thöôøng, tröôùc khi xaây döïng moät coâng trình lôùn naøo, ngöôøi ñôøi phaûi nhôø kieán truùc sö veõ kieåu daùng toång quaùt, nhöõng söï trang trí chi tieát, nghieân cöùu neàn moùng vaø nhöõng keát caáu beâ toâng, tính toaùn choïn löïa caùc thöù vaät lieäu xaõy döïng ñuùng chaát löôïng caàn thieát, vv… roài phaûi xin pheùp cô quan nhaø nöôùc caáp pheùp xaây döïng. Ñoái vôùi Toøa Thaùnh Taây ninh, Ñöùc Phaïm Hoä Phaùp xaây döïng khoâng co ùmoät ñoà aùn chi tieát naøo veõ ra treân giaáy heát, cuõng nhö khoâng coù söï tham döï cuûa moät kieán truùc sö hay kyõ sö xaây döïng naøo, cuõng khoâng coù moät thöù maùy moùc naøo giuùp ñôõ, chæ toaøn troâng caây vaøo 2 baøn tay vôùi söùc löïc cuûa con ngöôøi, nhöõng ngöôøi thôï nam nöõ laøm khoâng laõnh tieàn coâng, aên chay tröôøng vôùi chaùo rau ñaïm baïc vaø ñaëc bieät coù laäp theä laø khoâng ñöôïc cöôùi vôï hay laáy choàng trong suoát thôøi gian xaây döïng Toøa Thaùnh, ñeå coù ñuû Aâm Döông vaø ñuû tinh khieát trong vieäc xaây döïng Ñeàn thôø, cuõng khoâng xin pheùp xaây döïng vôùi moät Chaùnh quyeàn naøo heát. (cuõng töông töï nhö khi laäp Tôø Khai Ñaïo), bôûi vì ñaây laø moái Ñaïo Trôøi, moái Ñaïo cuûa Thöôïng Ñeá, chæ coù Thöôïng Ñeá cho pheùp maø thoâi. Ñöùc Lyù Thaùi Baïch giaùng cô daïy Ñöùc Phaïm Hoä Phaùp veà vò trí xaây caát Toøa Thaùnh, veà kích thöôùc toång quaùt: beà daøi, beà ngang, beà cao. Ñöùc Hoä Phaùp cöù theo ñoù maø chæ baûo laïi cho coâng thôï laøm, chæ tôùi ñaâu laøm tôùi ñoù, khoâng bieát gì theâm. Heát phaàn ñoù roài, Ñöùc Lyù Giaùo Toâng giaùng cô daïy tieáp, hoaëc Ñöùc Hoä Phaùp ban ñeâm xuaát chôn thaàn ñi leân gaëp Ñöùc Lyù ñeå nhôø Ñöùc Lyù chæ daïy tröïc tieáp, hay Ñöùc Hoä Phaùp vaøo Baïch Ngoïc Kinh quan saùtæ mæ kieåu vôû, ghi nhôù ñeå veà baét chöôùc laøm gioáng theo. Laøm nhö theá trong suoát gaàn 5
naêm, coâng trình môùi hoaøn taát. Toøa Thaùnh trôû thaønh moät kyø quan veà
kieán truùc cuûa nöôùc Vieät Sau khi xaây döïng Toøa Thaùnh xong, Ban Kieán Truùc môùi ño ñaïc kích thöôùc, veõ laïi hoïa ñoà kieán truùc Toøa Thaùnh theo ñuùng qui ñònh cuûa khoa Ñaïi hoïc Kieán truùc ngoaøi ñôøi. Toøa Thaùnh Taây Ninh laø moät coâng trình kieán truùc ñoäc ñaùo, duy nhöùt, coù söï phoái hôïp Trôøi vaø Ngöôøi, Thieân khieån Nhôn taïo, neân ñöôïc meänh danh laø Baïch Ngoïc Kinh taïi theá, xöùng ñaùng tieâu bieåu cho neàn Ñaïi Ñaïo cuûa Ñöùc Chí Toân Thöôïng Ñeá cöùu theá kyø ba. Cho neân Toøa Thaùnh laø moät nôi raát thieâng lieâng huyeàn dieäu, haáp daãn ñöôïc caùc baäc chôn tu khaép nôi treân theá giôùi ñeán chieâm ngöôõng vaø leã baùi. Quí vò naày, sau khi Thieàn ñònh trong Toøa Thaùnh moät khoaûng thôøi gian ngaén ñeå duøng hueä nhaõn quan saùt söï thieâng lieâng cuûa Toøa Thaùnh, hoï ñeàu nhìn nhaän raèng hoàng aân cuûa Thöôïng Ñeá bao phuû daãy ñaày Toøa Thaùnh, vaø ñieãn laønh töø coõi thieâng lieâng ban raûi xuoáng cho Toøa Thaùnh lieân tuïc khoâng ngôùt, hôn haún caùc Toøa Thaùnh khaùc laøm Ñeàn thôø Ñaáng Thöôïng Ñeá tröôùc ñaây nhö ôû Jeùrusalem, ôû La Maõ, hay ôû Taây Taïng.
Ñòa danh Taây Ninh
Dieän tích: 4,429 km2 (1,726 sq miles). Daân soá
( Daân toäc: Vieät (Kinh), Chaêm vaø Khmer. Taây Ninh laø tænh bieân giôùi cuûa mieàn ñoâng Nam Boä, phía baéc giaùp 3 tænh cuûa Campuchia vôùi ñöôøng bieân giôùi daøi 240 km (150 miles), phía ñoâng laø tænh Bình Döông vaø Bình Phöôùc, phía nam giaùp thaønh phoá Saøi Goøn vaø Long An. Tænh coù hai cöûa khaåu quoác gia laø Moäc Baøi vaø Sa Maùt. Phía baéc tænh, töø thò xaõ Taây Ninh trôû leân nhieàu röøng nuùi, trong ñoù nuùi Baø Ñen cao 986 m (2,958 ft). Phía nam, ñaát khaù baèng phaúng, gaàn nhö ñoàng baèng, coù hai con soâng lôùn chaûy qua laø soâng Vaøm Coû Ñoâng vaø soâng Saøi Goøn. Soâng Saøi Goøn ñöôïc chaën laïi taïo neân hoà Daàu Tieáng- coâng trình thuûy lôïi lôùn nhaát nöôùc, töôùi tieâu cho 17.500 ha ñaát noâng nghieäp. Taây Ninh laø nôi tieáp giaùp vuøng nuùi cao nguyeân Nam Trung Boä vaø ñoàng baèng soâng Cöûu Long thuoäc mieàn ñaát cao cuûa Nam Boä. Phaàn lôùn laø ñaát ñoû vaø ñaát xaùm, raát toát cho vieäc troàng troït, nhaát laø troàng röøng vaø caây coâng nghieäp. Taây Ninh coù khí haäu noùng aám, oân hoøa quanh naêm, nhieät ñoä trung bình naêm 26 C ñeán 27 C, löôïng möa trung bình caû naêm töø 1.400 ñeán 2.000 m (54 ñeán 78 in). Coù hai muøa roõ reät: muøa khoâ töø thaùng 12 ñeán thaùng 4, muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 10. Thò xaõ Taây ninh caùch thaønh phoá Saøi Goøn 99 km (64 miles). Quoác loä 22A töø thaønh phoá qua Traûng Baøng, Goø Daàu tôùi cöûa khaåu Moäc Baøi. Quoác loä 22B töø Goø Daàu qua thò xaõ Taây Ninh ñi cöûa khaåu Sa Maùt. Taây Ninh giöõ vò trí noái giöõa
Saøi Goøn vaø thuû ñoâ Phnoâm Peâng (Campuchia), Taây Ninh laø ñòa baøn chieán
löôïc veà kinh teá vaø quoác phoøng. Ngaøy xöa ñaây laø ñaát Phuø
Hieàn Taøi Nguyeãn Vaên Hoàng
Ghi chú: Các chữ viết tắt: *- ĐS: Đạo Sử. *- TNHT: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển. *- CTĐ: Cửu Trùng Đài *- HTĐ: Hiệp Thiên Đài. *- BQĐ: Bát Quái Đài.
|